Belonging - Poem Two

This Is Also Istanbul

Ինքը բոլորովին թելադրուած իրեն եղած խնկարկումներէն ջերմապէս կը հաւատար իր գործին ընկերական բարձր կարեւորութեան։ Գլուխը բարձին կռթնեցուցած՝ վստահութեամբ կը նայէր պատկերներուն. մասնաւորապէս կը դիտէր նկար մը՝ որ իրեն առաջին յաջողութիւնը պարգեւած էր։

Կակաչներու սլացիկ տրցակի մը մէջէն, որոնք իրենց արիւնոտ բաժակը կը հակէին դէպ ի վար, աղջիկ մը ճերմակներ հագած կեցած էր. շրջազգեստը իր պլլուող ծալքերուն մէջ սրունքները սեղմելով կը տարածուէր մէկէն գետինը բաց-կանաչ դալարիներու վրայ, ուր ասդին անդին դեղին ծաղիկներ համաչափական կարգով մը կը շարուէին։ Գետինը կը բարձրանար մինչեւ հորիզոնը եւ աղջկանը ոսկեգոյն աչքերն ալ դեղին ծաղիկներ կը թուէին։ Անկապաշտ գրականութեան բողբոջումին մէջ այս պատկերը ցնորական խանդավառում մը պատճառած էր երիտասարդներուն, որոնք իրենց մտքին խուսափող հեռանկարները ճշդուած կարծեր էին տեսնել այդ նկարին մէջ. Ճերմակ աղջիկը ոսկիէ նայուածքով կակաչներու բոցավառ երանգէն շառագունած։ Ու կը յիշէր բոլորովին այդ օրուան անպատում երջանկութիւնը երբ ինքն ալ դեռ երիտասարդ կին գինովութիւնը ունեցած էր իր անունը ամէնուն շրթունքին վրայ գուշակելու այս սրահին մէջ իսկ, ուր ամուսինին մէկ պատկերը՝ կորովի եւ անկեղծ toucheերով շինուած դիմանկար մը մինակը կը տժգունէր ապակեայ ձեղունէն ազատօրէն խուժող լոյսին մէջ։

Որովհետեւ իր ամուսինն ալ Պարոն Ժաք նկարիչ էր. մին այն որոշ անձնականութիւն մը ունեցող արուեստագէտներէն որոնց ձեռքը կը դանդաղնայ կտաւին վրայ, գիտակից բացարձակ գեղեցկութեան դժուարութեան, միշտ դժգոհ իրենց գործէն բայց յամառող զիրենք տագնապող իտէալին ետեւէն։

Այդ օրէն այր ու կին զգացած էին թէ իրենց մէջ արահետ մը փորուած էր. այլ եւս իրենց մտերմական յարաբերութիւնները դադրած էին բոլորովին եւ իրարու համար երկու մրցակից արուեստագէտներու վերաբերումը ունէին միայն մէկը վիրաւորուած իր դէպի գեղեցկութիւնը ըրած տաժանագին ջանքերուն մէջ չհասկցուած ըլլալուն եւ միւսը յափրացած իրեն տաղանդին շռայլուած գովասանքներէն։

Մութը ալ աւելի կը ծանրանար սրահին մէջ եւ դուռերը ծածկող կապերտներէն մինչեւ ամենափոքր bibelotները իրենց շուքերը կ՚երկարէին հոն. պատկերները կէս մը շպարուած ստուերներէն իրենց ամենէն փայլուն գոյները միայն կը կարկառէին որոնք իրարու միացած ցայտուն երանգներու անիմաստ խառնուրդ մը կը կազմէին ամբողջ աշխատանոցին տալով երանգապնակի մը տպաւորութիւնը։ Տիկին Ալիս Թ… կը խորհէր հիմա իր ամուսնութեան առաջին տարիներուն, իր բոլոր արկածալից պարագաներովը։ Նորմանտացի ազնուական ընտանիքի մը միակ աղջիկը՝ բուռն սիրով մը յարած էր հրեայ արուեստագէտին. ու կը խորհէր այն դժուարութիւններուն որոնց ձեռք ձեռքի դիմագրաւած էին, կը խորհէր իր ծնողքին յամառ մերժումին ու մօրը մենաւորիկ մահուանը աններող ոգիովը դառնացած։ Գրեթէ աղքատ Բարիզ հասած էին եւ իր ամուսինը դժուար աշխատութիւններով ջանացած էր քչիկ քչիկ իր ազնուական կնոջը հայթայթել այն դիւրին եւ պերճ կեանքը որուն իրաւունք ունէր եւ ուրկէ զրկուած էր կամովին իր պատճառով։ Ու այն ատենը երջանիկ էին երկուքն ալ։

Քովի աշխատանոցին մէջ ամուսնոյն քայլերը՝ հետզհետէ շտապող զինքը մէկէն արթնցուցին իր յիշատակներէն։

Այսպէս ամբողջ օրը երբ կինը ասդին իր բազմաթիւ հիւրերը կ՚ընդունէր Ժաք համր առանձնութեան մէջ՝ դատապարտուած առիւծի մը նման կը դեգերէր իր արհեստանոցին մէջ։

Այդ քայլերուն ցաւագին ճռինչը յղկուած տախտակամածին վրայ խղճի խայթի մը պէս թունաւորած էր Տիկին Ալիսի ընդունելութեան օրը – ամբողջ շաբաթը այնքան անհամբերութեամբ սպասուած – բայց կը խորհէր թէ ինչո՞վ ինքը յանցաւոր էր. ինքն ի՞նչ կրնար ընել երբ ամէն այցելու միեւնոյն պայմանադրական խօսքը կը կրկնէին զինքը թողած պահուն.

– « Տիկին, շատ կը փափաքէի ձեր ամուսնոյն այցելել, բայց ժամանակը դիւրաւ անցաւ ձեր քովը. յաջորդ շաբթու կրկին հաճոյքը կ՚ունենանք ձեր եւ Պ. Ժաքի նոր գործերը տեսնելու »։

Մութը կը ստուարանար հետզհետէ եւ տանը միւս յարկաբաժիններուն մէջ ձայները կը դադրէին։ Բարիզի հեռաւոր թաղերու յատուկ գաղտնապահ լռութիւն մը կ՚ընդհատէր կեանքը փողոցին մէջ. երբեմն հեռուէն կառքի մը թաւալումը խուլօրէն կ՚որոտար եւ միշտ Տիկին Ալիս կը լսէր քովի աշխատանոցին մէջ ամուսնոյն քայլերը հետզհետէ քաշքշուող, գրեթէ պարտասած մինչեւ որ կը դադրէր անիկա յանկարծ թոյլ աղմուկի մը մէջ մարմինի մը անկումին տպաւորութիւնը տալով։

Սակայն իրենց բոլոր ծանօթները եւ բարեկամները կատարելապէս երջանիկ ամուսիններ կը կարծէին զիրենք. կ՚ենթադրէին թէ զիրար լաւ հասկնալու, գրեթէ զիրար ամբողջացնելու էին անոնք. միեւնոյն արուեստին աշխատող կրնային իրարու օգնել եւ փոխադարձ խորհուրդներ տալ։ Բայց միշտ Տիկին Ալիսի անձնաւորութիւնն էր որ կը ցայտէր ուժգնակի այսպէս խորհողներու մտքին մէջ։ Ժաք երկրորդական դեր մը կ՚առնէր միշտ կնոջ փառքին մէջ նսեմացած այն աստիճան որ շատերը– առանց գիտնալու որ գրեթէ մահացու հարուած մը կու տային խեղճ արուեստագէտին– Պարոն Թ… կ՚անուանէին Ժաքը (կնոջ հրապարակային անունը), մինչդեռ մէկուն միտքէն չէր անցներ այլեւս Տիկին Ժաք անուանել իր կինը։

Երբ Տիկին Ալիս ուզած էր նկարչութեամբ զբաղիլ, Ժաք սկիզբը քիչ կարեւորութիւն տուած էր ասոր։ Նիւթական հոգերով բեռնաւորուած տարիները անցեր էին օրուան մէջ մէկ երկու ժամ տրամադրելով միայն իր սիրելի արուեստով զբաղելու եւ մեծապէս ունենալով ճշմարիտ գեղեցկութեան զգայնութիւնը։ Իր երիտասարդ տարիները անցուցած էր դառնութեան եւ զրկումի մէջ հազիւ մխիթարուած իր կնոջը համար այդ գերագոյն զոհողութիւնը ընելու գաղափարէն։

Բոլոր այն արուեստագէտներուն պէս, որ իրենց մէջ կ՚զգան արտադրելու կարողութիւնը բայց կ՚արգելուին ո եւ է պատճառներով սրտնեղ եւ ջղուտ՝ Ժաք միշտ դժգոհ եղած էր իր գործերէն. գոյները գոյներուն վրայ կը բարդուէին. կտաւները հազիւ սկսուած մէկ կողմ կը ձգուէին. ամէն օր լաւագոյնը ընելու տենչանքովը խանդավառ, ամէն իրիկուն անբաւական ջանքերու գիտակցութեամբը յուսահատ։ Իր մօտէլները յարատեւ յոգնութիւններու չդիմանալով զինքը կը լքէին մինչեւ որ մէկ գործը չլմնցած նիւթական հոգերը կը դիզուէին արդէն եւ Ժաք վիրաւոր սրտով կը ձգէր իր աշխատանոցը ժամանակի մը համար։ Բոլոր այս դժուարութեանց մէջէն կը զգար սակայն իր անհատականութեան կորովը միշտ անայլայլ եւ ամէն կարգի արգելքներու ճակատելու պատրաստ։ Իր գլխաւոր տկարութիւնը այն ուժգին ցաւն էր երբ ամէն անգամ իր ընկերներէն մէկուն յաջողութիւնը կը լսէր։ Բացարձակ ամէն կարգի զգացումներու մէջ իր սեմական հոգիին յատուկ ծայրայեղութեամբ կը տառապէր, երբ կը տեսնէր ուրիշները յաջողութեան ամէն պայմաններով շրջապատուած մինչ ինքը միաւորիկ անմատչելի իտէալին դիմաց երբ իր հոգւոյն մէջ կը զգար սակայն այն նուիրական հրայրքը, որով վարպետները կրցած են արտադրել իրենց գլուխ գործոցները։

Այս պայմաններուն մէջ էր որ յաջողած էր վերջացնել իր բարեկամներէն մէկուն դիմանկարը եւ զայն ընդունիլ տալ Սալօնը. նոյն տարին իր կինն ալ կը ցուցադրէր եւ մէկ անգամէն կը ստանար այն համբաւը որ իր տանը մէջ իսկ տառապանքի աղբիւր մը պիտի դառնար իրեն։ Տիկին Ալիս Թ… չար կին չէր բայց այս անսպասելի յաջողութիւնը զինքը այնպէս մը գինովցուց որ միանգամ ընդ միշտ հաւատաց իր գերազանցութեանը. եթէ փափկութիւնը ունեցաւ զայն զգացնելու Ժաքին որուն նախանձոտ ոգին կը ճանչնար միւս կողմէ կամաց կամաց տարուեցաւ տեսակ մը զգուշաւորութիւններու, գրեթէ պաշտպանութեան. իր խորհուրդները նախ համոզիչ հետզհետէ տիրական դարձան.

– « Սիրելիս, ի՞նչպէս կ՚ուզես որ ժողովուրդը հաւնի աս աչքերուն. կարծես թէ Սֆէնքսի աչքեր են. իրաւ որ սարսուռ կու տան ինծի. երբէք ասանկ աչքեր տեսա՞ծ ես մարդու մը վրայ »։

Ժաք կը ժպտէր. քանի՜ գիշերներ այդ աչքերը յաճախած էին զինքը, այդ աչքերը որոնց մէջ անկարելիին տենչանքը կար, չտեսնուած բաներուն կարօտը, աչքեր որոնք անյատակ անդունդի մը խորութիւնը ունէին եւ ուրիշներ՝ քօղարկուած անպատում վրդովմունքով. այսպէս ամբողջ օր մը աչքեր նկարած էր կտաւի մը վրայ մինչեւ որ զգետնուած սպառումէ, հոգիով եւ մարմնով յոգնած երկնցած էր տիվանին վրայ։

– « Ա՜խ եթէ այս աչքերէն զոյգ մը կարենայի գամել դէմքի մը վրայ… »։

Կինը արհամարհանքով ուսերը թօթուած էր։ Պատին վրայ այդ անօրինակ աչքերուն քով իր պատկերները կը ժպտէին քրիզանդէմներ. եւ կիսադէմք մը, ու պուրակներ ջուրի մը եզերքը, ոսկեզօծ վերջալոյսներ էկլանթիններու դաշտի մը ետեւէն, վերջապէս սովորական répertoireը կին նկարիչներուն։ Երբեմն անընկճելի թուլութենէ մը ջլատուած ժամերով կը մնար տիվանին վրայ եւ կը դիտէր իր կինը որ միշտ հաւասար թափով կ՚աշխատէր, գոյները իր վրձիններէն կը հոսէին խաղաղ ջուրի միօրինակութեամբ ու Ժաք յանկարծական բաղձանքներ կ՚ունենար այդ առանց երկունքի արտադրելու կարողութեան, մինչ իր մէջը կը զգար յղացած գաղափարներուն կապկպուիլը եւ շատ անգամ վիժելը։

Իր չարտադրած գործերուն վրայ կու լար ինչպէս կու լան կորուսած զաւակներու վրայ ու խորհելով մտադրած եւ չգործադրած գործերուն՝ կ՚ըսէր ինքնիրեն.

– « Ա՜խ, եթէ կարելի եղած ըլլար ինծի անիկա նկարել, յաջողութիւնս անտարակուսելի է »։

Այսպիսի բուռն յուզմունքի մէջ էր որ օր մը թողուց աշխատանոցը ուր իր կնոջը հետ կ՚աշխատէր եւ քովը ուրիշ մը վարձեց. հոն մերկ սրահին մէջ սեւ chevaletին դիմաց կ՚աշխատէր։ Իր կնոջը համբաւը օր օրի աւելի որոշ զինքը կը գալարէին նախանձի ցաւով. ծանօթները զինքը կը շնորհաւորէին իր Տիկինին գործերուն համար եւ կը սկսէին նոյն իսկ մոռնալ թէ ինքն ալ նկարիչ էր։ Եթէ նախ ներքնապէս ամօթ զգաց իր կինը նախանձելուն, միւս կողմէ ամէն օր խայթուած այդ գաղափարէն՝ վարժուեցաւ իր կնոջ մէջ զինքը ամենէն աւելի մոռցնել տուող տարրը տեսնելու. ուրիշներէն տկար առթիսթ մը նկատուելով տարտամօրէն վարանիլ սկսաւ իր անհատականութեանը վրայ։

Եւ ասիկա ամենէն դառն ժամերը եղան սեւ chevaletին առաջքն, որ խաչելութեան մը պէս կը ցցուէր մերկ սրահին մէջ, ըմբոստացումներ կ՚ունենար եւ անձնասպանի համակերպումներու ասոնց մէջ կը բարձրանար մղձաւանջի մը նման իր կնոջը պատկերը. տակաւ առ տակաւ անոր երեւոյթը իրեն անհանդուրժելի կը դառնար եւ անոր ձայնն իսկ զինքը կը կատղեցնէր։

Այսպէսով է որ այր ու կին որ զիրար կը պաշտէին ատեն մը, ներքնապէս մահացու թշնամիներ դարձան։ Լռելեայն կը ճաշէին, զգուշանալով գրեթէ իրարու հետ խօսելու, եւ մէկտեղ ընկերութեանց մէջ չէին երեւեր բնաւ։

Ընդունելութեան օրերը Ժաք կը փակուէր իր սրահը եւ անձկալի անհամբերութեամբ կը տատանէր տղայական յոյսերու մէջ։

– « Ինծի ալ պիտի գան »։

Բայց այցելուները ամէն անգամ մէկիկ մէկիկ կը մեկնէին առանց իր դուռը զարնելու եւ գիշերը խենդ փափաքներ կ՚ունենար ամբողջ ունեցածը այրելու եւ հեռանալու։ Երկրորդ անգամ սալօնէն մերժուեցաւ չվերջացած գործ մը ներկայացնելուն համար, ու այս անգամ հարուածը այնքան ուժով եղաւ որ սրտմտած հեռացաւ Բարիզէն։

Քիչ ատեն անցած էր այդ մեկնումին վրայ երբ իմացուեցաւ Տիկին Ալիսի ամուսնոյն մահը Ամերիկայի մէջ։ Այդ միջոցին Բարիզի թերթերը գովասանքներով կը դրուատէին Տիկին Ալիսի նոր ցուցադրած պատկերները. եւ օտար թերթեր կ՚արտատպէին զանոնք. իր փառքին apogéeին մէջ էր երբ եկան իրմէ մանրամասնութիւններ հարցնելու Ժաքի կեանքին վրայ. շահեկան՝ ժողովրդին համար, Տիկին Ալիսի ամուսինը ըլլալուն. իր տուած զանազան տեղեկութիւններուն մէջ Ժաքի կինը մոռցաւ հաղորդելու թէ անիկա արուեստագէտ մըն էր։

This Is Also Istanbul

Istanbul could be a beige sheet with black letters.

The paper could say:

“Teşekkür ederim.”: “Thank you”.

It could be meat that’s being roasted.

It could be the man who roasts it.

Water boiling for a cup of tea.

A woman slowly bringing you a fork.

You sit and wait for taste and aroma,

You’re a foreigner and you spell it out over and over:

“Teşekkür ederim”.

If you wish to describe all things,

Nothing will come out,

A memory will creep up,

A breeze will blow, and nothing more.

Like when you ask for mercy

And mercy slips away

You sit embarrassed and can’t find the word for mercy.

And it is on a paper tablecloth.

Somewhere in Istanbul, it will constantly be there,

Еven after it withers and is replaced by a new one,

You will remember it and you will not be able to describe it.

A “Teşekkür ederim” always

Waits somewhere. Say it, it will be enough.

Amid a slender bouquet of tulips with limp, blood-red petals, a girl stood dressed in white. Her skirt hugged her legs within its rumpled folds and fanned out on the green grass, where here and there yellow flowers were arranged symmetrically. The ground rose to reach the horizon and the girl’s golden eyes also came to resemble yellow flowers. In the early days of Decadent literature, this painting had sparked a kind of giddy fervor among young people, who seemed to see in it a depiction of the elusive images in their minds: a girl in white with a golden gaze tinged red by the fiery hues of the tulips. She fully recalled the indescribable joy she felt on the day when, still a young woman, she had been intoxicated by the thought of her name on everyone’s lips in the very room where her husband’s one painting—a portrait in profile made up of vigorous, earnest brushstrokes—was growing pale all alone in the light that poured in freely from the glass skylight.

Her husband—Monsieur Jacques—was also a painter. He was one of those artists whose particular temperament caused his hand to work slowly on the canvas, aware of the difficulty of achieving absolute beauty, always dissatisfied with his work yet stubbornly in pursuit of the very ideal that tormented him.

Since that day, husband and wife had felt as though a trench had been dug between them. Their intimate relations had stopped altogether, and they had started to act like two rival artists—only that one was wounded by not being understood in his painful pursuit of beauty while the other was satiated by the praise lavished on her talent.

The darkness grew even heavier in the room, and all the shadows, cast by everything from the strips of fabric covering the doors to the smallest trinkets, lengthened. Her paintings—half-concealed in the shadows—offered only their most brilliant colors, which created a meaningless assortment of striking hues, intermingling and making the entire studio look like a palette. Madame Alice T. was now thinking about the early years of her marriage with all of its trials and tribulations. The only daughter of an aristocratic Norman family, she had been fiercely enamored by the Jewish artist. She thought about the difficulties they had faced hand in hand. She thought about her parents’ stubborn disapproval and about the death of her mother, all alone and embittered by the intolerance in her soul. They had arrived in Paris nearly destitute, and her husband had taken arduous jobs to try, little by little, to provide his aristocratic wife with the easy, sumptuous life she deserved, the life that she had willingly deprived herself of for him. At that time, they had both been happy.

Her husband’s quickening footsteps in the studio next door suddenly roused her from her memories.

While his wife was receiving her many guests, Jacques had spent the entire day in quiet solitude, pacing his studio like a caged lion.

The plaintive creaking of those footsteps on the polished wood floor had poisoned Madame Alice’s reception day, which she had been looking forward to all week. It was as if the footsteps had stung her conscience, and yet she did not know how she was at fault. What could she do if all the visitors repeated the same stock phrase as they left?

“Madame, I really would have liked to visit your husband, but the time went by so easily with you. Next week, we will once again have the pleasure of seeing new pieces by you and Monsieur Jacques.”

The darkness gradually grew denser, and the voices from the other apartments in the building fell silent. A discreet hush particular to remote Parisian neighborhoods halted life on the street. Sometimes the dull rumbling of a carriage could be made out in the distance, and, in the studio next door, Madame Alice kept hearing her husband’s almost weary shuffling until he stopped suddenly, making it sound as though a body had hit the ground with a thump.

Yet all of their friends and acquaintances thought they were perfectly happy. They assumed that the couple understood each other, that they almost completed each other, all while being able to help each other with their art and to give each other advice. But it was always Madame Alice’s persona that rushed into the minds of those who thought this way. Jacques always assumed a secondary role, eclipsed by his wife’s fame to such an extent that many—without knowing that they were effectively dealing the final blow to the poor artist—would refer to Jacques as “Monsieur T.,” using his wife’s public name. It had not yet occurred to anyone to refer to his wife as Madame Jacques.

When Madame Alice had wanted to take up painting, Jacques had not given it much thought at first. Years burdened by financial concerns went by with him devoting only one or two hours a day to his beloved art and acquiring a great sensibility for true beauty. He had spent his early adulthood embittered and deprived, barely consoled by the idea of making a supreme sacrifice for his wife.

Like all artists who feel within themselves the force to produce but who are thwarted for one reason or another, Jacques—uneasy and tense—had always been dissatisfied with his work. Colors accumulated one on top of the other. Barely touched canvases were tossed aside. Every day he was enlivened by the desire to do his best and every evening he found himself disappointed by the knowledge of his insufficient efforts. Unable to endure the perpetual fatigue, his models would abandon him and the financial concerns of not finishing a painting would pile up until Jacques, his heart wounded, would leave his studio for a while. Yet through all these difficulties, he felt the ever-constant strength of his character and was prepared to face all kinds of obstacles. His major weakness was the intense pain he felt every time he heard about the success of one of his friends. Absolute in all of his emotions, he would suffer with an intensity particular to his Semitic soul every time he saw others encircled by the trappings of success, all while he—entirely alone before an unattainable ideal—felt in his soul the same divine blaze that great artists have used to produce their masterpieces.

It was under these circumstances that he had managed to finish a portrait in profile of one of his friends and have it accepted by the Salon. That same year, his wife also exhibited her work and immediately gained a kind of celebrity that would become a source of torment for him, even in his own home. Madame Alice T. was not an evil woman, but this unexpected success intoxicated her in such a way that she now firmly believed in her own superiority. If, knowing Jacques’s envious spirit, she hinted at that superiority and made him feel it, he would slowly grow cautious, almost defensive. Her advice—at first sound—gradually became overbearing:

“My love, how can you expect people to like these eyes? They look like they belong on the Sphinx. They do send a shiver down my spine, but have you ever seen eyes like these on a real person?”

Jacques smiled. How many nights had those very eyes visited him—eyes in which there was a longing for the impossible, a yearning for the invisible, eyes as deep as an infinite abyss, and others veiled in unspeakable anguish? He spent an entire day painting those eyes on a canvas until, beaten down by exhaustion, he sprawled out on the divan, weary in body and soul:

“If only I could fix a pair of these eyes onto a face. . .”

His wife shrugged in disdain. On the wall beside those unusual eyes, her paintings grinned: chrysanthemums; a face in profile; woods on the banks of a stream; a field of sweetbriar in golden twilight. In short, the classic repertoire of a woman painter. Sometimes, demoralized by an unshakable listlessness, he would spend hours on the divan watching his wife, who always worked with sustained momentum. Colors would flow from her brushes with the steadiness of a calm stream and Jacques would suddenly wish for the ability to produce without so much labor, though deep down he knew that the ideas he conceived were derivative and often aborted.  

He would weep over his unfinished paintings in the same way people weep over children they have lost. Thinking of the unrealized paintings he had envisioned, he would say to himself:

“If only I could paint them. Then, my success would be guaranteed.”

It was amid this kind of emotional turmoil that one day he left the studio where he had been working with his wife and rented another one next door. There, in that bare room, he worked before a black easel. His wife’s fame—more certain by the day—made him writhe in envious agony. Acquaintances would congratulate him on his wife’s work and had even started to forget that he too was a painter. If deep down he had felt shame at first for envying his wife, after being pricked by the idea day after day, he had grown accustomed to seeing in his wife, more than anything else, the reason for his obscurity. Considered by others to be a weak artist, he began to waver in his sense of self.

His bitterest hours were spent before his black easel, which stood like a crucifix in the bare room. He would have bouts of defiance and resign himself to suicide, and in these moments, the image of his wife would rise like a nightmare. The sight of her gradually became unbearable. Even her voice infuriated him.

This is how husband and wife, who had once adored each other, became mortal enemies in private. They would eat in silence, almost wary to speak to each other, and would never appear together in public.

On reception days, Jacques would shut himself away in his studio, trembling with eager anticipation and childlike hope:

“They are going to come visit me, too.”

But each time, the visitors would leave one by one without knocking on his door, and at night, he would have a maddening urge to burn everything he owned and move far away. When the salon rejected him for the second time, not allowing him to exhibit an unfinished piece, this time the blow was so powerful that he left Paris, indignant.

Shortly after he left, news reached Paris of the death of Madame Alice’s husband in America. At that time, Parisian newspapers were praising Madame Alice’s newly exhibited paintings, and foreign newspapers were republishing the praise. She was at the height of her fame when people came to ask her for details about Jacques’s life, which was of interest to readers only by virtue of the fact that he was Madame Alice’s husband. Among the various details she gave, Jacques’s wife forgot to mention that he had been an artist.