Paper
I’ve had enough of paper and it’s cutting me loose.
From here on this land of mine’s too heavy
for an envelope, a letter written each time
as though it were the last. I’ve trimmed the branches
of this letter, the boat can’t make it to my old friends,
my old words, but it carries me somehow to reach
the shore others have found before me. Oh that the city
I was seeking would turn up! And let the fault be mine,
there’s no way it can be heavier than paper. It’s such a chore,
my absence from the city—keep away, letters, from the city!
Farewell—in giving up the body, I have one sentence
more: I built that sentence for my childhood
and that child is the refrain of a lost poem. I’m giving up
on that, like someone who gives up on a letter
they aren’t expecting, and while you desert me
on the forlorn island of your friendship, I’m looking
for an old soul to move this body, looking for words
heavy enough to silence the misgivings
of paper. Let them be accounted to me, let whatever
space I have on the page be left blank—what else
remains for me to give up beyond the page?
Ghazal of the Orphans
for the loving-hearted ones, the faint of heart
for those who bear heart, though brittle as doves
a pomegranate disremembered, a shattered wing, blood
stained by poisoned words more fathomless than water
oh Hrant, my brother, my fire-pomegranate, I was rich
with you, my heart was with you to the breaking point
I a whirl of cranes and you a dance of doves, together
we breathe in every shade of blue above—just a dream
a friend of the nation is friend, I thought, even of
God, a reason, perhaps, to leave the world unrazed
in each friend’s death the nation dies, in each tear God
dies a little more, in each dove’s death a thousand cranes …
in the end we’re neither Turk nor Kurd nor Armenian
Hrant—you were father to us all, all of us orphans,
hearts rent like an unsundered pomegranate, orphans all
Breath Within
once on board she ordered tea inside
we rode the train, desert on every side
I’d been left by myself within you
look how many I’ve loved in place of you
we’ve gone past love, now you can open your eyes
she found refuge in a tongue with words inside
we kept crossing paths, the desert on every side
I’d been left with all that’s left within you
look how many youths I’ve praised in place of you
we’ve gone past fantasy, now you can look at yourself
she shattered, too, my innermost inside
my soul in a bereft pavilion, walls on every side
who had I been left behind for within you
look how many gardens I’ve opened in place of you
we’ve gone past who? now you can ask no one
Kâğıt
Kâğıttan ayrılıyorum, burda terkediyor beni
yurdum, burdan ötesi zarfını ağırlaştırıyor
son defa yerine çok yazılmış bir mektubun,
kestim dallarını çünkü arkadaşlarımın eski
sözlerimin yetişemeyeceği bu kayık nasılsa
taşır beni, nasılsa benden önce de varılmış
o sahili bulurum, varsın karşıma çıksın
peşinde olduğum şehir, benim de suçum bu
olsun, kâğıttan daha ağır olamaz ya,
ev ödevi gibi oturduğum şehirlerdeki
yokluğum: Şehrin mektubu gelme bana
elveda! Gövdemi bir cümle daha terkediyor
– o cümleyi çocukluğum için kurmuştum –
Çocuk ki kaybolmuş bir şiirin nakaratıdır
onu terkediyorum, beklemediğim bir mektubu
terkederken ve terkederken beni ıssız
adası arkadaşlığın, bu gövdeye taşınacak
eski bir ruh arıyorum, bu kağıttan kaygıyı
susturacak ağır bir söz arıyorum, çoğu bana
sayılsın, boş kalsın kağıtta bir yerim varsa.
Boşluğuna kıyacağım ne kaldığı kağıttan başka?
Yetimler Gazeli
aşk kalbi olanlar içindir, korkaktır
bir güvercin kadar kalp taşıyanlar, zira incedir
unutulan nardır, kırılan kanat, san ki zehir
sözlerin karıştığı kan sudan daha derindir
a Hrant, ateş-i nar kardeşim, seninle zengindim
ben seninle bir daha kırılıncaya kadar kalbim
ben turnalar semahında, sen güvercin dansında
maviler cemine nefes olacaktık düş bu ya
insanın vatanı arkadaşıymış, bildim, Tanrı bile
arkadaşı olsun diye yaratmadı mı dünyayı
her arkadaşla bir vatan ölür, her gözyaşıyla
Tanrı bir daha, her güvercinle bin turna...
aslında ne Türk’üz, ne Kürd’üz, ne Ermeni’yiz
öyle bir ‘baba’mız var ki Hrant, hepimiz yetimiz
kırılmamış bir nar gibi kalbimiz kırık, yetimiz
İç Nefes
o bir çay istemişti, trenin içinde
biz tren yolcusuyduk, çölün içinde
ben yalnız kalmıştım, senin içinde
oysa kaç kişinin yerine sevmiştim seni!
aşkı geçtik, gözlerini açabilirsin
o bir dile sığınmıştı, sözü içinde
yolu yoluma çıkmıştı, çölü içinde
ben eski kalmıştım, senin içinde
oysa kaç çocuğun yerine övmüştüm seni!
düşü geçtik, kendine bakabilirsin
o bir bende kırılmıştı, hayli içimde
ıssız otağ kurulmuştu, canım içinde
ben kime kalmıştım, senin içinde
oysa kaç bahçe yerine açmıştım seni!
kimi geçtik, kimseye sorabilirsin